Heb je vragen over borstvoeding? Je bent niet de enige! In onderstaande Q&A beantwoorden wij al jouw vragen over borstvoeding.

Alle veelgestelde vragen:

Komt borstvoeding bij een 2e kindje makkelijker op gang?

Voor veel moeders gaat bij een 2e kindje de borstvoeding vaak makkelijker. Je hebt vaak al ervaring opgedaan en zo weet je ook beter hoe je het moet aanpakken en wat je kunt verwachten. Het ligt er natuurlijk wel een beetje aan hoe het de eerste keer gegaan is. Heb je daar een positieve ervaring of een meer negatieve ervaring gehad?

Het is goed om het zeker weer bij een 2e kindje te proberen, ook al heb je een negatieve ervaring overgehouden aan de eerste keer borstvoeding geven. Maar je kunt ook nieuwe uitdagingen ervaren. Het kan de 2e keer echt totaal anders zijn. Je bent zelf anders en het is een ander kindje. Je bent vaak wat relaxter. Dan is het eigenlijk ook leuker om borstvoeding te geven als je ontspannen bent en heel vaak loopt het ook echt beter.  Door eerdere ervaringen kun je je soms ook beter voorbereiden op een volgende keer. Je weet bijvoorbeeld beter wat handig is om in huis te hebben. Ook kun je vooraf al hulp inschakelen, een cursus volgen en je weet wat fijne kleding is om in te voeden.

Wanneer kan je beginnen met kolven en hoe kun je kolven en het geven van borstvoeding combineren?

Je kunt op elk moment beginnen met kolven. En dan ligt het er helemaal aan: wat is de reden dat je gaat kolven? Is dat omdat je net bevallen bent en het kindje kan of wil niet aan de borst, maar het kan ook een medische reden hebben. Of jij kan geen borstvoeding geven om medische redenen, bijvoorbeeld omdat je te ziek bent, het niet lukt  of  het doet veel pijn? Of ga je kolven, omdat je bijvoorbeeld een avond met je vriendinnen weg wil? Meestal wordt er gestart met kolven omdat moeder weer aan het werk gaat. Het is verstandig om te  dit te oefenen, vlak voordat je weer gaat werken. Je lichaam moet er ook aan wennen. Kolven is iets heel anders dan je kindje aan de borst leggen. Na de ochtendvoeding is een mooi moment om te kolven, omdat je bij deze voeding de meeste productie hebt. Zo kan je na het voeden de borsten leeg kolven om een kleine voorraad op te bouwen. Doe dit met kleine hoeveelheden, bijvoorbeeld 20 ml per keer. Zo kan je elke dag wat voorraad opbouwen in de vriezer. Je mag voeding van verschillende kolfmomenten gerust samenvoegen en aan je kindje geven.

Het kolven kan op verschillende momenten: vlak na de bevalling, maar ook in de loop van de tijd Een mooi moment is  na ongeveer 4-6 weken, wanneer de borstvoeding goed op gang is.  Je kunt kolven en aan de borst voeden goed combineren. Wanneer je weer gaat starten met werken dan moet je in die 8 uur dat je werkt vaak nog een paar keer kolven, afhankelijk van je huidige voedingsschema. Dan zou je de gekolfde melk van je werkdag weer kunnen gebruiken bij de volgende werkdag. Stel je bent net bevallen en je start met kolven, dan zou je je pasgeboren kindje die afgekolfde moedermelk ook kunnen geven door middel van een cupje of een spuitje. Het ligt dus heel erg aan de situatie: waarom en op welk moment wil je kolven en hoe oud is je kindje? Vraag vooral bij deskundigen na wat goede kolfmaterialen zijn en wat op dat specifieke moment voor jou het beste is qua kolfschema.
Bewaar gekolfde melk altijd in schone flesjes of zakjes.

Wat kan ik doen als mijn productie na 2 maanden terug dreigt te lopen. Hoe kan ik mijn productie weer ophogen?

Dit is een hele belangrijke vraag. Er kunnen namelijk verschillende redenen zijn wanneer de productie afneemt. Ga bij jezelf na: wat is er gebeurd of veranderd waardoor de productie verlaagd is? Ben je gaan werken? Ben je zelf minder gaat eten of drinken? Neem je voldoende rust en ontspanning? Wat zou kunnen maken dat beïnvloed dat jouw productie achteruit loopt? Het kan voorkomen dat je een kindje hebt wat onrustiger aan de borst wordt doordat hij steeds meer met de omgeving bezig is. Of heb je het gevoel dat je minder kan kolven tijdens werktijd? Dus het is heel erg belangrijk dat je kijkt wat de situatie is. Soms kun je het heel goed aanduiden als je gestart bent met werken, want dat kan stress geven. Dat kan ervoor zorgen dat de productie wat achteruit loopt. Borstvoeding is op vraag en aanbod, dus extra belangrijk om vaker aan te leggen of te kolven, om je productie een boost te geven. Vraag een lactatiekundige om eens mee te denken wanneer het zelf niet lukt om de productie te stimuleren. 

En kijk ook even of je productie wel echt achteruitgaat. Soms heeft een kindje ook gewoon regeldagen en komt het wat vaker dan normaal. Dat duurt meestal een paar dagen en zorgt ervoor dat de hoeveelheid melk zich weer aanpast aan zijn (hogere) behoefte.

Mila heeft een dochter van 2 weken, zij drinkt heel slecht aan de borst. Ze valt steeds in slaap en moeder moet elke keer kolven en 60 cc bij geven. Wat kan zij doen zodat ze weer goed uit de borst gaat drinken?

Drinken aan de borst kost best veel energie voor je kleine. Wat je zelf kunt proberen is om je kindje te voeden wanneer het goed geslapen heeft, zodat het genoeg energie heeft om te drinken aan de borst. Tussendoor kan je even een moment inplannen voor een boertje of verschoning, zodat ze weer even wakker wordt. Daarna kan je nog een keer de borst aanbieden. Indien ze één borst heeft leeggedronken, kan je de andere borst aanbieden zodat ze hier nog naar behoefte van kan drinken.
Daarbij is het goed om te kijken of je kleine goed aanhapt en ook goed de tepelhof in haar mondje heeft en goed vacuum drinkt en geen klakkend geluid maakt.
Het duurt vaak enkele tellen tot minuten tot de melkstroom goed op gang is. Dit merk je zelf aan het zuig- en slikgedrag van je kindje. Als je bij je kindje de melk in haar mondje ziet en ze goed slikt is dit een teken dat de melkstroom goed gaat.

Indien je je zorgen maakt over de hoeveelheid die je kindje drinkt, is het belangrijk dat er even met je wordt meegekeken, dit kan bij het consultatiebureau of via een lactatiekundige.

Hoe kan ik meer borstvoeding produceren?

Er zijn verschillende mogelijkheden om je productie te stimuleren. In eerste instantie is dat vooral meer aanleggen, dat is eigenlijk het beste advies als je denkt dat de voeding aan het teruglopen of minder aan het worden is. Je zou ook wat vaker kunnen gaan kolven als je al een kolf in huis hebt. Het is natuurlijk ook zo dat voor het produceren van de borstvoeding heel erg belangrijk is dat je weet: Ben ik ontspannen? De 2 hormonen die de borstvoeding aanmaken, produceren en toe laten schieten worden aangestuurd via een orgaan in je hersenen en die zijn zeer gevoelig voor stress, angst en pijn. Als je goed gevoed hebt en je wil de productie nog wat extra opkrikken, begin dan in eerste instantie met vaker aanleggen of frequenter kolven. Dat is eigenlijk het belangrijkste advies.
Ook regeldagen zijn een moment dat je kindje meer voeding wil hebben, op die momenten is het belangrijk om vaak (op verzoek) te voeden. Meestal zie je dat de productie binnen 2-3 dagen weer gelijk loopt met de behoefte van je kindje.

Is er een maximale hoeveelheid die een baby uit de borst zou mogen drinken?

Er is geen vastgesteld maximum. Dat is het mooie van de natuur, als je uitgaat van een gezonde baby, heeft deze een heel mooi zelf-regulatiesysteem. Een baby weet heel goed wanneer hij honger heeft en wanneer hij verzadigd is. Hij laat dus vanzelf los. Bij afgekolfde melk kan je uitgaan van ongeveer 150ml/kg lichaamsgewicht. Maar het belangrijkste is om de signalen van je kindje te volgen. Je kindje geeft zelf aan wanneer het genoeg heeft gehad, dus het flesje hoeft niet altijd helemaal leeg gedronken te worden.

Moet je een kolfapparaat al tijdens je zwangerschap aanschaffen? Wat zou je aanraden: dubbele, elektrische of een handkolf?

Er komt al een hoop op je af in de eerste week nadat je kindje is geboren. Richt je eerst op het geven van borstvoeding zelf, een kolf is vaak pas later nodig. Mocht je toch eerder een kolf nodig hebben, dan is deze zo besteld. Ook zijn er diverse locaties waar je een kolf kunt huren. In de loop van het traject zul je merken wat de redenen zullen zijn waarom jij graag zou willen gaan kolven en dan kan er ook met jou meegedacht worden wat op dat moment een handig apparaat voor jou is. Het ligt er ook een beetje aan of je een goede productie hebt en of je het makkelijk vindt om te kolven.

Er zijn inderdaad verschillen. Je hebt een handkolf: een apparaatje die je aan 1 borst gebruikt zonder elektrische benodigdheden. Die zijn heel makkelijk om in je tas mee te nemen voor onderweg bijvoorbeeld. Een enkel- en  dubbelzijdige kolf zijn electrisch, waarvan we eigenlijk kunnen zeggen dat als je dubbelzijdig kolft, je meer productie hebt en het ook sneller gaat als je 2 borsten tegelijk kunt kolven. Dat is het grote verschil tussen enkel- en dubbelzijdige kolfapparaten. Tegenwoordig heb je zelfs handsfree borstkolven. Daarbij heb je je handen vrij en kan je ook vrij kunt bewegen. En uiteraard zijn er diverse merken en prijsverschillen. Je kunt je hier altijd over laten informeren, of wanneer het zover is jezelf verdiepen bij een borstvoedingswinkel. Er is altijd wel een lactatiekundige of een verpleegkundige van het consultatiebureau die je kan adviseren over de verschillende apparaten.

Kun je zonder kolven borstvoeding geven?

Dat kan zeker! Borstvoeding is een heel natuurlijk proces. En kolven is natuurlijk heel handig voor vrouwen die bijvoorbeeld weer gaan werken, maar het is zeker niet zo dat je moet kolven om borstvoeding te geven. Wanneer je altijd bij je kindje bent om te voeden, kan je altijd zelf borstvoeding geven. Een kolf geeft iets meer vrijheid als je een keer wat langer van je kindje gescheiden bent. Dan heb je een voorraadje voeding en kan iemand anders je kleine de melk geven. We raden dan aan om vanaf 4-6 weken iedere dag één flesje afgekolfde melk te geven. Op die manier leert je kindje om te drinken uit een fles en behouden ze deze drinktechniek.

Als je gekolfde melk geeft via een flesje, hoe weet je dan hoeveel je moet geven?

Dat is iets wat je per kind moet bekijken. Het is afhankelijk van de leeftijd en grootte van je kindje. Het is verstandig als je borstvoeding gaat afkolven, om dit te bewaren in kleinere porties. Begin met een klein flesje en kijk hoeveel je kindje drinkt en of het drinken uit de fles goed lukt. Indien gewenst kan je nog wat melk klaarmaken als je kindje nog meer zou willen drinken. Een indicatie is de hoeveelheid die je per voeding gemiddeld kolft, zoveel drinkt je kindje meestal ook tijdens een voedingsmoment. Zorg ervoor dat de bewaarzakjes BPA vrij zijn. Als je het verwarmt komen daar geen vervelende stoffen bij vrij.

Borstvoeding wordt afgestemd op de behoefte van het kindje op het moment. Hoe werkt het dan als je die melk afkolft en op een ander moment geeft?

De samenstelling van borstvoeding verandert in de loop van tijd. Colostrum, ook wel de eerste melk, is anders van samenstelling dan de borstvoeding die je produceert na enkele weken. Toch zul je zien dat de moedermelk die je bij 2 weken afkolft en na een maand geeft, nog vol antistoffen zit en die kun je prima aan je kindje geven en dat zal je kindje ook prima verdragen. Colostrum is natuurlijk een ander verhaal. De eerste moedermelk is geel en dik, het zit boordevol antistoffen, welke belangrijk zijn voor de darmen van je kindje.

Geef colostrum, de eerste voeding, bij voorkeur in de eerste dagen en zorg dat die niet verloren gaat. Die eerste moedermelk past heel goed bij een pasgeborene. De behoefte is geheel afgestemd op een baby die nog een klein maagje heeft en nog niet veel drinkt. Alle ingrediënten veranderen naarmate je baby ouder wordt, denk aan lactose, eiwitten en vetten. Goed bedacht door de natuur! Bewaar afgekolfde moedermelk als je kindje bijvoorbeeld niet meteen mag drinken, dus gooi het zeker niet weg.

Wanneer je de afgekolfde melk invriest en daarna weer ontdooit, gaan er dan voedingsstoffen verloren?

Er kunnen wat voedingsstoffen verloren gaan, maar het is nog altijd zeer rijk aan antistoffen en andere voedingsstoffen. Wist je dat borstvoeding ’s avonds meer melatonine bevat? Dit ondersteunt het dag- en nachtritme van je kindje, waardoor het beter slaapt. En ’s ochtends bevat je melk wat meer cortisol, dit zorgt ervoor dat je kleine juist meer wakker is.

Is zo lang als mogelijk borstvoeding geven eigenlijk wel het beste?

 Borstvoeding geven geeft mooie bescherming voor je kindje- en langer voeden kan bijdragen aan een goede gezondheid. De WHO, de Wereldgezondheidsorganisatie, en Unicef, adviseren minimaal een half jaar volledig borstvoeding, maar eigenlijk is alle borstvoeding die je geeft goed. Een half jaar is het advies, met een uitloop tot 2 jaar maar misschien ook wel langer als je kindje langer van jouw borstvoeding kan profiteren en jij je hierbij ook goed voelt. Daar zitten zoveel voedingsstoffen en antistoffen in, wat altijd een mooie aanvulling is voor je kindje. Dus ja: hoe langer, hoe beter. Dat is niet alleen een voordeel voor je kindje op korte termijn, maar ook zeer zeker een voordeel op lange termijn. We weten dat de kinderen die lang borstvoeding krijgen minder kans op infecties hebben en minder kans hebben op darmproblemen. Er zitten veel gezondheidsvoordelen aan voor het kind.

Bovendien levert het geven van borstvoeding ook voor jou als moeder veel gezondheidsvoordelen op. Ook hier geldt weer: hoe langer en hoe vaker je borstvoeding gegeven hebt, hoe groter de gezondheidswinst. Denk bijvoorbeeld aan: sneller terug op gewicht, lagere bloeddruk, mogelijk ook een lager risico op borstkanker en eierstokkanker maar ook systeemziekten als reuma. Op dit gebied lopen nog veel onderzoeken.

Ik wil vanaf 37 weken zwangerschap, 10 minuten per dag gaan kolven om mijn tepels naar buiten te laten komen en om alvast wat voeding te produceren. Kan dit ervoor zorgen dat de borstvoeding al op gang komt inclusief stuwing?

Het is zo dat op het moment dat de placenta geboren wordt, er een hormoon vervalt: progesteron. Het verval van dat hormoon, zorgt ervoor dat de borstvoeding pas echt op gang gaat komen en ook de stuwing daarvan. Dus nee, je zult geen stuwing krijgen van prenataal kolven. Prenataal kolven wordt weleens aan vrouwen geadviseerd wanneer je weet dat de bevalling moeilijk kan worden, zoals een geplande keizersnee of als je bijvoorbeeld schildklierprobleem of suikerziekte hebt. Dat zijn situaties waarbij je kunt verwachten dat de productie wat later op gang kan komen, of meer moeite kost. Dan is het zeker een aanrader om prenataal te kolven. Wat je kolft, zullen kleine hoeveelheden zijn. Die kleine hoeveelheden kun je prima verzamelen in een klein bakje. Dit  kan je bewaren in een spuitje (2 of 5 cc spuitjes) en vervolgens invriezen. Dan heb je alvast hele mooie voeding als je kindje geboren is en jouw voeding nog niet echt op gang komt.

Als je zeker wil zijn dat je wat voeding bij de hand hebt, is dat gewoon een heel prima idee. Schrijf op het spuitje wanneer en hoe laat je gekolfd hebt, dus een datum en tijd en vries die dan in. Neem dit vervolgens mee naar het ziekenhuis op de dag dat je weet dat je een keizersnede krijgt of dat je ingeleid wordt. Het is niet zo dat dit perse voor iedereen noodzakelijk is, maar in bijzondere situaties is het wel verstandig om dat te doen. Heb je eerder een keer borstvoeding gegeven, dan zal je waarschijnlijk makkelijker wat meer prenataal moedermelk kunnen kolven.

De maat van mijn borsten zijn 2 tot 3 cups groter geworden tijdens mijn zwangerschap. Laat dat wel toe om te voeden? Er is een groot verschil tussen links en rechts.

Het is heel normaal dat je borsten veranderen en groter worden tijdens je zwangerschap. Laat dit je borstvoedingsavontuur niet in de weg staan. Vrouwen hebben verschillende borsten. Vaak is de ene kant groter dan de andere kant en soms produceert de ene kant beter dan de andere kant, maar dit hoeft niet zo te zijn. De grootte van je borsten zegt niets over of je wel of geen borstvoeding kan geven. Blijf wel beide borsten afwisselend aanbieden, zodat beide borsten worden gestimuleerd. Soms kan het zijn dat je wel extra hulp nodig hebt. Als je wat grotere borsten hebt en je tepels wijzen heel erg naar beneden, dan kan het moeilijker zijn voor je kindje om de tepel aan te pakken. Je zou dan een handdoek onder je borst kunnen leggen of je borst op tafel leggen en daar je kindje voor leggen. Een lactatiekundige kan heel goed met jou de aanlegtechnieken oefenen die geschikt zijn bij grote(re) borsten. Zorg dat je borsten goed worden ondersteund. Het aanschaffen van een goed passende voedingsbeha is wel een aanrader. Houd er rekening mee dat dit gedurende je zwangerschap en/of de periode dat je borstvoeding geeft kan veranderen. 

Uit de borst is je melk natuurlijk koud, maar als je bijv hebt gekolfd dan warm je het op. Kan het kindje daarop reageren?

Moedermelk uit de borst is gewoon op lichaamstemperatuur. Het is niet zo dat jouw kindje koude melk drinkt uit jouw borst, dit heeft de temperatuur van jouw lichaam. Eigenlijk zou je de moedermelk als je die af zou kolven en dit laat staan, niet per se op hoeven warmen. Het mag dus ook op kamertemperatuur gegeven worden. Koude melk uit de koelkast warm je liefst wel op, omdat koude voeding vaak niet lekker valt bij je kindje en niet fijn is om te drinken. Moedermelk die afgekolfd wordt adviseren we geleidelijk te verwarmen, dus om au-bain-marie of in een flessenwarmer op te warmen. Opwarmen in de magnetron mag ook. Let er wel op dat de melk plaatselijk ineens heel heet kan worden. Een magnetron verwarmt de voeding niet gelijkmatig wat ook invloed kan hebben op de voedingswaarde. Goed om maximaal 600 Watt te gebruiken en tussendoor te zwenken zodat het gelijkmatig verwarmd wordt.

Zit er verschil in het bewaren tussen moedermelk in de koelkast in zakjes of in een flesje?

Zowel flesjes als zakjes zijn geschikt om moedermelk in te bewaren. Flesjes zijn natuurlijk wat milieuvriendelijker omdat je deze kunt hergebruiken en tussendoor goed kunt reinigen. Wel nemen ze wat meer ruimte in. Zakjes zijn voor eenmalig gebruik maar kunnen wat makkelijker zijn om te stapelen. Je kunt het in zakjes wat makkelijker in kleinere porties verdelen en invriezen. Ook zijn ijsblokbakjes (met deksel) geschikt om in kleine porties in te vriezen, indien BPA vrij en goed gereinigd tussendoor. Een combinatie werkt voor veel ouders ook fijn. Noteer er altijd goed de datum en tijd op.

Ik ben 38 weken zwanger en er is nog geen melk te bekennen. Hoe kan ik colostrum kolven in de laatste weken van mijn zwangerschap of is dat niet nodig?

Als jij gezond bent en er is verder niets aan de hand, ga er dan vanuit dat jouw lichaam echt vanzelf borstvoeding gaat produceren op het moment dat je kindje en daarna de placenta geboren is. En dat gaat echt vanzelf op gang komen, laat de natuur vooral zijn gang gaan. Door je kindje na de geboorte binnen één uur aan te leggen, zul je zien dat dit ervoor zorgt dat de borstvoeding meer kans van slagen heeft. Zorg voor veel huid-op-huidcontact en leg je kindje regelmatig aan in de eerste uren. Dat is een absolute must voor het op gang brengen van de borstvoeding.

Voel en kijk tijdens je zwangerschap regelmatig naar je borsten, hoe veranderen ze? Vaak verandert je tepel van kleur en je ziet rondom je tepel wat kliertjes zitten, de kliertjes van Montgomery. Daar komt een stofje af en dat beschermt je tepel. Dat stofje ruikt ook een beetje naar vruchtwater en daarom is het voor een baby zo herkenbaar om daar te gaan drinken, hartstikke mooi bedacht door de natuur. Observeer je borsten, hoe je tepels veranderen, hoe je borsten veranderen. Probeer soms eens een klein beetje melk uit je tepel te drukken, zodat je weet waar dat vandaan komt en hoe dat werkt. Zo word je bekend met je borsten wanneer je straks gaat voeden, want opeens krijgen je borsten dan een hele andere betekenis. Het is absoluut niet nodig om voor je bevalling te gaan kolven. Alleen zoals eerder gemeld in bijzondere situaties, zoals bij een geplande keizersnede.

Mijn dochtertje van 8 weken is nog wat ontevreden na de voeding en ik weet niet of zij genoeg melk binnen krijgt.

Je kunt je baby altijd vaker aanleggen of beide borsten aanbieden bij elke voeding als ze nog ontevreden is na het drinken uit de borst. Het is belangrijk om te checken of je baby goed aanhapt, zodat hij of zij de borsten goed kan leegdrinken. Als je baby goed groeit en aankomt, is dat een geruststelling dat hij genoeg voeding krijgt. In het begin drinkt een baby veel vaker melk dan wanneer hij 8 weken oud is. De samenstelling van borstvoeding verandert en het voedingsritme wordt anders naarmate je baby ouder wordt. Controleer met de groeicurve bij het consultatiebureau of je melkproductie voldoende is. Let erop dat je borsten goed worden leeggedronken en dat je baby goed aanhapt. Je kunt beide borsten aanbieden bij elke voeding en je baby vaker aanleggen om hongersignalen voor te zijn. Goede graadmeters zijn: voldoende plassen (6 plasluiers per dag), alert zijn en goed groeien. Als je je productie wilt verhogen, kun je je baby vaker aanleggen of naast de voedingen kolven om je productie te stimuleren. Doe dit altijd in overleg, zodat je melkproductie rustig opgebouwd wordt en je geen overproductie creëert.

Ook daar geldt weer: probeer voor jezelf na te gaan of je voldoende rust neemt en goed eet en drinkt. Dat zijn hele belangrijke dingen om je productie op gang te houden. Indien je kleine opeens erg ontevreden is na de borst, kan dit ook komen door de welbekende regeldagen. Dit zijn periodes waarbij je baby tijdelijk meer voeding vraagt dan normaal, waarbij je kindje onverzadigd lijkt. Dit kan komen door een groeispurt en ontwikkelingssprongen die ze doormaken. Ook hierbij is het belangrijk om mee te gaan in de hongersignalen en vaker aan te leggen.

Tips voor een goede start van de borstvoeding:

  • Zorg vooral heel erg goed voor jezelf. De hormonen prolactine en oxycotine zijn heel erg belangrijk  voor de productie van moedermelk en voor het toeschietreflex. Deze hormonen zijn zeer gevoelig voor stress, angst en pijn dus zorg voor jezelf en zorg dat je rust krijgt. Heb je ergens pijn? Geef het aan bij je verloskundige. Rust is ontzettend belangrijk en een gezonde en gevarieerde voeding met voldoende drinken helpt je productie. Het kost je lichaam namelijk veel energie. Goed voor jezelf zorgen is belangrijk, dan kun je namelijk echt goed voor je baby kunt zorgen.
  • Zorg dat je je baby heel veel bij je hebt. Ook huid-op-huid contact zorgt ervoor dat het oxycotine niveau in jouw lijf, omhoog gaat. Het grappige is dat ook bij papa’s die veel met de baby’s knuffelen ook een hoger oxycotine niveau hebben. Dit heet niet voor niks het knuffelhormoon. Hier word je rustig van en dat is super belangrijk voor de productie van borstvoeding, dus probeer heel veel met je baby te knuffelen en veel je baby bij je te dragen. En lekker genieten!

Lees hieronder nog meer veelgestelde vragen over borstvoeding.

Wat zijn de voordelen van borstvoeding geven?

Borstvoeding geven biedt ontzettend veel voordelen, zowel voor jou als moeder als voor je kindje. Het grootste voordeel is misschien wel dat de samenstelling helemaal is afgestemd op de behoefte van jouw baby. Borstvoeding bevat dus alle voedingsstoffen die jouw kindje nodig heeft en is rijk aan antistoffen die beschermen tegen infecties en ziekten. Daarnaast is het fijn dat borstvoeding altijd beschikbaar is, op de juiste temperatuur en het gratis is. Voor jouw gezondheid en die van je baby biedt borstvoeding ook voordelen. Als je borstvoeding geeft, trekt je baarmoeder sneller samen na de bevalling waardoor je minder last hebt van bloedverlies. Ook wijst onderzoek uit dat het geven van borstvoeding het risico op borstkanker, hart- en vaatziekten en osteoporose verkleint. Bij je kindje verkleint het onder andere de kans op bepaalde infecties, allergieën en overgewicht op latere leeftijd. Alle voordelen van het geven van borstvoeding vind je hier.

Hoe begin ik met het geven van borstvoeding?

Het beste is om je baby vlak na je bevalling al aan je borst te laten drinken. Het liefst in het eerste uur, ook wel het “gouden uur” genoemd. Zo breng je je borstvoeding meteen op gang. De verloskundige, kraamhulp, verpleegkundige of gynaecoloog is dan (nog) aanwezig en kan met je meekijken en je hierbij helpen. En dat is fijn! Zo weet jij meteen of je je baby goed hebt aangelegd of het beter nog een keertje kunt proberen. Borstvoeding geven is zowel voor jou als je baby even wennen. En het gaat vast ook niet meteen helemaal perfect. Dat hoeft ook niet. Geef jezelf en je baby de tijd om de techniek onder de knie te krijgen. Je leest hier tips die je erbij kunnen helpen.

Kan de samenstelling van borstvoeding veranderen?

De samenstelling van borstvoeding verandert continu, zowel in de loop van de dag als per voeding en naarmate je kindje ouder wordt. Zo bevat de melk ’s avonds meer melatonine, wat kan helpen bij het slaapritme van je baby. Aan het begin van de voeding is de melk iets wateriger (voormelk). Naarmate je kind meer en langer drinkt, wordt de melk vetter en romiger (achtermelk). Deze achtermelk levert veel energie en zorgt dat je baby een vol gevoel krijgt en voldaan is. Verder verandert de samenstelling van borstvoeding ook naarmate je baby ouder wordt, zo is het altijd precies afgestemd op de behoefte van je kindje. Ook zo bijzonder: wanneer je als moeder ziek wordt, kan je moedermelk veranderen en bevat het meer antistoffen om je kindje te beschermen. Je leest hier meer over wat er allemaal in borstvoeding zit.

Mijn melk was eerst gelig en nu witter/blauwer. Klopt dat?

De kleur en samenstelling van de borstvoeding kan nogal verschillen in de periode waarin je borstvoeding geeft. De eerste dagen na je bevalling is de melk dik en gelig. Dit wordt ook wel colostrum genoemd. Het is licht verteerbaar en bevat veel eiwit en afweerstoffen. Als je langer borstvoeding geeft, verandert de samenstelling van de melk. We spreken dan van ‘rijpe melk’. Het wordt dunner en blauwachtig van kleur en het gehalte aan afweerstoffen neemt in de loop van de weken af. Doordat je kindje meer melk gaat drinken, komen er zo toch voldoende afweerstoffen binnen. Je leest hier meer over wat er allemaal in borstvoeding zit.

Moet ik met mijn eigen voeding nog ergens op letten?

Borstvoeding geven kost je lichaam veel energie. Dus het is logisch dat je wat meer trek en dorst hebt. Maar echt hele grote hoeveelheden extra voeding heb je nu ook weer niet nodig. Het basis eetschema geeft je een idee van hoeveelheden die je nu ongeveer nodig hebt. Daarnaast is het belangrijk dat je gezonde keuzes maakt en gevarieerd eet, en voldoende drinkt (minimaal 2 liter per dag). Kies bij voorkeur voor water en thee.

Als je borstvoeding geeft, zijn er nog een paar dingen om rekening mee te houden: 1-2x per week vette vis is een goede toevoeging voor de omega-3-vetzuren, let op voldoende Vitamine D en ijzer, maar beperk dranken die cafeïne bevatten, drink geen alcohol en vermijd bepaalde kruiden zoals aloë, senna en kava kava. Deze kruiden kunnen schadelijke stoffen bevatten die overgaan in de moedermelk. Wees ook voorzichtig met venkel en anijs en gebruik geen thee met deze stoffen erin. De plantgifstoffen uit deze kruiden zijn mogelijk schadelijk voor je baby.

Hoe begin ik met kolven?

In het begin kan kolven even wennen zijn, of ongemakkelijk voelen. Geef het even de tijd om je lichaam hieraan te laten wennen. Zorg voor een rustig plekje waar je ongestoord kunt kolven. Het kijken naar een foto of filmpje van je baby, kan het toeschieten van de melk stimuleren als je je kindje niet in de buurt hebt. Je kunt met de hand kolven, maar ook met een handkolf of elektrisch kolfapparaat. Je leest hier meer over de verschillen. Met een kolfapparaat, of met je hand, kun je melk uit je borsten halen om op te vangen en te bewaren. Dit gaat het makkelijkste als je in de ochtend, nadat je baby bij jou gedronken heeft, nog even nakolft. Vaak heb je na de nacht namelijk de meeste melk in je borsten, dus de kans is dan het grootst dat er nog wat over is als je baby voldoende gedronken heeft. Dit hoeft niet meteen een hele voeding te zijn. In het begin zijn kleine beetjes, bijvoorbeeld 20ml; een prima hoeveelheid. Je kunt porties afgekolfde melk samenvoegen zodat je uiteindelijk een volledige voeding voor je baby hebt. Je leest hier meer over kolven.

Hoe bewaar ik borstvoeding?

Bewaar borstvoeding altijd op de juiste manier, voor de beste kwaliteit en veiligheid van de melk. Bewaar de melk in schone bakjes of flesjes, ijsblokzakjes of speciale borstvoedingszakjes. Plak er een label op en zet de datum en tijd erop. Bewaar afgekolfde moedermelk achterin de koelkast en niet in de deur, dan blijft de melk het beste op constante temperatuur gekoeld. Je kunt borstvoeding maximaal 3 dagen in de koelkast bewaren (bij 4 graden Celsius). Ingevroren in het vriesvak van de koelkast is moedermelk 2 tot 3 weken houdbaar. Ingevroren in een aparte vriezer met lades (bij -18 graden Celsius) blijft het 6 maanden goed. 

Ontdooi moedermelk liefst in de koelkast. Ontdooide moedermelk kun je maximaal 24 uur bewaren in de koelkast. Is het op kamertemperatuur, zorg dan dat je het meteen geeft. Restjes gooi je weg: vries de voeding niet opnieuw in. Heb je ingevroren melk snel nodig? Dan kun je het sneller ontdooien onder een lauwe (niet hete) kraan. Over kolven, bewaren en opwarmen lees je meer op deze pagina.

Hoe warm ik afgekolfde borstvoeding op?

Voor het behoud van de voedingsstoffen is het belangrijk om borstvoeding geleidelijk te verwarmen. Je kunt borstvoeding opwarmen in een flessenwarmer, in een pannetje met warm water (au bain marie) of in de magnetron. In de magnetron gaat dat als volgt: verwarm 100 ml ongeveer 30 seconden bij een vermogen van maximaal 600 Watt. Schud of zwenk het flesje halverwege even om te zorgen dat de warmte goed wordt verdeeld. Doe dit ook nadat je het flesje uit de magnetron haalt. Of onder een lauwe kraan. Zwenk zachtjes zodat de temperatuur gelijkmatig verwamt. Verwarm de melk tot ongeveer 37˚C, dat is een goede drinktemperatuur. Controleer de temperatuur van de melk door een druppeltje melk op de binnenkant van je pols te doen. Liever te lauw, dan te warm. Over kolven, bewaren en opwarmen lees je meer op deze pagina.

Kan ik het geven van borst- en flesvoeding combineren?

Dat kan zeker. Je kindje kan bijvoorbeeld de fles krijgen wanneer je werkt en in de ochtend en ’s avonds bij jou aan de borst blijven drinken. Denk vooraf goed na over hoe je het schema zou willen invullen. Het kan zijn dat je kleine even moet wennen aan de smaak van flesvoeding. Afgekolfde moedermelk en flesvoeding mogen ook in de fles gecombineerd worden. Let hierbij wel goed op de bereiding en dosering van de flesvoeding. Bespreek de combinatie met het consultatiebureau, zodat zij je gericht kunnen adviseren over de hoeveelheden.

Hoe bouw ik borstvoeding af?

Je kunt dit het beste geleidelijk doen. Dan heeft je melkproductie de tijd om zich aan te passen. En dat is prettig zodat jij minder kans hebt op pijnlijke borsten en stuwing. Ook heeft je kindje zo de tijd om te wennen aan het drinken uit een flesje of de smaak van flesvoeding. Maak een plan en trek er enkele weken voor uit. Bekijk hier een handig overstapschema.

Mijn baby weigert de borst. Wat nu?

Het kan heel vervelend en frustrerend zijn als je kindje (opeens) de borst weigert. Draait je baby het hoofdje weg als je je borst aanbiedt? Of verstijft je kind of houdt het de lippen strak op elkaar? Dan is er waarschijnlijk sprake van borstweigeren. Soms doen baby’s dat zonder dat er een aanleiding voor lijkt te zijn, maar er zijn zeker ook kinderen bij wie er wel een oorzaak voor is. Een te kort tongriempje kan een oorzaak zijn, omdat je kind dan niet goed kan drinken. Ook  wanneer je tepels vlak zijn (bijvoorbeeld door stuwing) of als je baby pijn heeft (door spruw of door ziekte) kan je baby de borst weigeren. Zorg voor een rustige omgeving met weinig afleiding. Ook veel huid-op-huidcontact en andere borstvoedingsposities kunnen helpen als je kindje weigert. Neem contact op met het consultatiebureau, je kraamverzorgende of een lactatiekundige als je kindje de borst weigert. Samen kunnen jullie op zoek gaan naar de oorzaak en kijken naar een oplossing, zodat je samen weer kunt genieten van de borstvoeding.

Hoe geef ik borstvoeding, wanneer mijn andere oudere kindje (een drukke peuter 😉) vaak thuis is tijdens de voedingsmomenten? Hoe creëer ik toch een rustig voedingsmoment.

Dat is een herkenbare situatie voor veel moeders met meerdere kindjes. En je zult net zien dat ze tegelijk aandacht willen😉 Zorg dat wanneer je de baby gaat voeden, het oudste kindje al heeft gegeten en/of gedronken. Geef wat aandacht voordat je begint en bied de oudste alvast wat speelgoed of kleurtjes aan, zodat ze even afgeleid zijn. Je kunt (afhankelijk van de leeftijd) uitleggen dat je tijdens een voeding van de baby even wat minder kunt helpen en dat je na de voeding weer aandacht hebt voor hem/haar. Een ouder kindje vindt het vaak heel leuk om te helpen, dus je kunt hem/haar ook kleine opdrachten geven, zoals: “wil je de spuugdoek even aangeven”, zodat hij/zij zich betrokken voelt. Mocht je partner, of iemand anders, in huis zijn kunnen zij helpen met de oudste, zodat je zelf een rustig plekje thuis kunt opzoeken.

Bekijk hier onze andere live Q&A's terug:

Een nieuw programma. Samen met experts, over alles rondom bevallen of je pasgeboren kindje.

Ontdek hier

Voeding

Wat EET JE WEL EN NIET als je BORSTVOEDING geeft?

Lees meer

Borstvoeding

Zo geef je je BORSTVOEDING een BOOST! 10 tips

Lees meer